Rus 5'leri

Rus beşleri, Rus müziğinin solfejinin yaratıcısıdır...

Rus klasik müziği, bu kadar köklü ve anlaşılmış olmasını sanırım bu beş kişiye borçlu. Bu nedenle, Rus klasik müziğini anlamak için, bu grubun hedefini ve yaptıklarını az biraz bilsek iyi olur diye düşündüm.

Bu 5 kişi kim ??

·         Mili Alekseyeviç Balakirev

·         Aleksandr Borodin

·         Cesar Cui

·         Modest Musorgski

·         Nikolay Rimski – Korsakov

Kurucu liderleri Balakirev’dir. Aslında grup, zaten Rus müziğinin babası olarak kabul edilen Glinka’nın ortaya koyduğu bir düşünceye inanmış ve bu düşüncenin izinden gitmek istemişlerdir.

18.yüzyılda Rusya’da popüler olan müzik türü İtalyan operasıymış. Hoş, bence hala oldukça saygı görüyor. Bugün Bolşoy tiyatrosunun programına baktığınızda, Rus eserlerinin yanında, hatrı sayılır derecede yer tutan tek kalem İtalyan operası.

Ama bu durum, Glinka tarafından tepki görmüş ve Rus müziğinin Batı Avrupa müziğinin etkisi altında kaldığını iddia etmiştir. İşte bu düşünceye, Rus 5leri dediğimiz ekipte hemfikir olmuş ve Glinka’yı örnek alarak, özgün ve ulusal bir müzik yaratma sevdasına girmişlerdir. Rus 5lerinin daha etkili olmasının nedeni, öncelikle tabii ki daha kalabalık olması ve beklide aralarında görev dağılımı yapmış olmalarıdır. Öncelikle grup, sadece konuşmak ve bir şeyleri savunmak yerine (ki zaten bu bence başarıya gitmeyen yol oluyor), sürekli bir araya gelerek, araştırmalar yapmış ve hem Batı müziği hem Rus halk müziği ile ilgili bulguları çalışmalara dökmüşlerdir. Aralarında, kötü polis Cui seçilmiş ve eleştirmenlik görevini üstlenmiştir. Bu nedenle, müziğinden çok eleştirileri ile iz bırakmıştır. Yazdığı yazılar sayesinde, Avrupa, Rus müziğinin içerisinde olduğu yenilikçi hareketten haberdar olmuştur.

Diğer dört kişi ise, tepkilerini olabildiği kadar müzikleri ile göstermeye çalışmışlardır. Daha çok senfoni, konçerto ve opera üzerinde çalışarak, Rus halk müziği ezgilerini ve tekniklerini bizlere öğretmişlerdir.

Fakat aslında, bu grup enteresan bir birlikteliktir çünkü Balakirev dışında, hiç biri müzik eğitimi görmemiş. Bugün ‘alaylı’ sıfatı altında müzik yaptıklarını savunan süper şarkıcılarımız bunu duyup, kullansa, verilecek cevabımız yok :) Halen klasik müzik dünyası tarafından, müzik eğitimi neredeyse sıfır olan bu bestecilerin, nasıl bu kadar büyük müzikler yarattığı ise çözülemeyen bir soru işaretidir.

Grubun bir diğer önemli özelliği de, birbirlerinin eserlerini tamamlamış olmalarıdır. Örneğin, Musorgski öldüğünde, yarım kalan dünyaca ünlü Boris Godunov operası, Korsakov tarafından tamamlanmıştır.

Rus 5lerinin, sonraki nesillerine iz bıraktıkları kesin. Çaykovski gibi, Rus 5lerini takip etmeyen besteciler olduğu gibi, Stravinski, Şostakoviç gibi fazlasıyla etkilenen isimlere de rastlamak mümkün.

Ama bir gerçek var ise, bu grubun amaçlarına fazlasıyla ulaştıkları. Rus klasik müziğinin karakteristikleri artık tüm dünya tarafından biliniyor..

Peki, size Rus Beşlerinden özenerek, bizimde 'Türk beşlerini' yarattığımızı da söylesem? Sizce de komik değil mi?